Maryja jest Tą, która w sposób szczególny i wyjątkowy doświadczyła miłosierdzia, a równocześnie też w sposób wyjątkowy okupiła swój udział w objawieniu się miłosierdzia Bożego ofiarą serca. Ona najlepiej zna tajemnicę Bożego miłosierdzia. Wie, ile ono kosztowało i wie, jak wielkie ono jest (por. DM, 9).
Matka Boża Miłosierdzia choć czczona jest w Kościele pod tym tytułem od dawna, to jednak literatura teologiczna na ten temat jest wyjątkowo skąpa. Matka Boża Miłosierdzia jest przede wszystkim Tą, która dała światu Syna Bożego, Wcielone Miłosierdzie, i daje Je nieustannie, prowadząc do Niego wszystkich wierzących. Najpełniejsze uzasadnienie tego tytułu Maryi współcześnie podaje Ojciec Święty Jan Paweł II w encyklice „Dives in misericordia”. Pisze w niej, że Maryja jest najpierw Tą, która w sposób wyjątkowy doświadczyła Bożego miłosierdzia, gdy została zachowana od grzechu pierworodnego i obdarzona pełnią łaski, by stać się Matką Syna Bożego. W czasie Zwiastowania wyraziła zgodę, w Betlejem porodziła Syna Bożego w ludzkim ciele i przez całe życie uczestniczyła w objawianiu przez Niego tajemnicy miłosierdzia Bożego aż po ofiarę, którą złożyła u stóp krzyża. Dlatego Maryja jest Tą, która najpełniej zna tajemnicę Bożego miłosierdzia, wie, ile ono kosztowało i jak wielkie ono jest (DM 9).
Ona też głosi miłosierną miłość Boga z pokolenia na pokolenie od dnia, w którym wyśpiewała „Magnificat’ na progu swej krewnej Elżbiety, i prowadzi ludzi do Zbawicielowych zdrojów miłosierdzia. Miłosierna miłość Boga w dziejach Kościoła i świata nie przestaje objawiać się w Niej i poprzez Nią. Jest to objawienie szczególnie owocne – napisze Jan Paweł II – albowiem opiera się w Bogarodzicy o szczególną podatność macierzyńskiego serca, o szczególną wrażliwość, o szczególną zdolność docierania do wszystkich, którzy tę właśnie miłosierną miłość najłatwiej przyjmują ze strony Matki (DM, 9).
Maryja jest Matką Miłosierdzia także i z tego względu, że przez Jej pośrednictwo spływa na świat miłosierdzie Boga w postaci wszelkich łask. Jej macierzyństwo wobec wszystkich ludzi trwa nieustannie – jak podkreśla Sobór Watykański II – albowiem wzięta do nieba, nie zaprzestała tego zbawczego zadania, lecz poprzez wielorakie swoje wstawiennictwo ustawicznie zjednuje nam dary zbawienia wiecznego. Dzięki swej macierzyńskiej miłości opiekuje się braćmi Syna swego, pielgrzymującymi jeszcze i narażonymi na trudy i niebezpieczeństwa, póki nie zostaną doprowadzeni do szczęśliwej ojczyzny (KDK, 62).
Maryja nazywana jest Matką miłosierdzia, Matką Bożą miłosierdzia lub Matką Bożego miłosierdzia, a każdy z tych tytułów – jak pisze papież Jan Paweł II – ma głęboki sens teologiczny. Te tytuły mówią bowiem o Maryi jako o Matce Ukrzyżowanego i Zmartwychwstałego. Jako o Tej, która doświadczywszy miłosierdzia w sposób wyjątkowy, w takiż sposób „zasługuje” na to miłosierdzie przez całe życie, a nade wszystko u stóp krzyża swojego Syna (DM 9). Ona je głosi i wyprasza całemu światu.
W Piśmie Świętym, co prawda, nie występują takie określenia Maryi jak: Matka Miłosierdzia, Matka Boża Miłosierdzia. Matka Bożego miłosierdzia czy Matka miłosierna, ale teksty biblijne doskonale opisują te tytuły i tę rzeczywistość, która pod nimi się kryje. Z podobną sytuacją mamy do czynienia w przypadku wskazywania na Jezusa jako na Wcielone Miłosierdzie. Nie ma takiego złożenia słów na kartach Biblii, lecz istnieje mnóstwo fragmentów wyraźnie mówiących o inkarnacji drugiej Osoby Trójcy Świętej (J 1, 14; Flp 2, 6n) i akcentujących Jej miłosierdzie (uzdrowienia: np. Mt 9, 27n, czy wskrzeszenia: np. chłopca z Nain Łk 7, 13, czy też dzieło Odkupienia człowieka). Dlatego nazywanie Jezusa Wcielonym Miłosierdziem jest w pełni uzasadnione, gdyż w tym określeniu, którego zresztą używała św. Siostra Faustyna, zawarte zostało samo sedno życia i misji Jezusa. Polegało ono bowiem na przyjęciu ludzkiego ciała oraz na objawieniu światu życiem, słowem i czynami Ojca, który jest bogaty w miłosierdzie. Jezus jest rzeczywiście samym miłosierdziem. Tak siebie wprost nazywał w objawieniach danych Siostrze Faustynie. Wielokrotnie mówił: Jestem miłością i miłosierdziem samym (Dz. 1074, 1273, 1486, 1739, 1775, 1780) i tak o Nim mówiła Siostra Faustyna (Dz. 383, 950, 1264, 1552, 1574, 1751).
Analogicznie rzecz się ma z tytułami Maryi jako Matki Miłosierdzia, Matki Bożej Miłosierdzia czy Matki Bożego Miłosierdzia itp. Każdy z tych tytułów odsłania określoną rzeczywistość związaną z życiem Maryi i Jej niezwykłą misją Matki Syna Bożego aktywnie uczestniczącą w dziele Odkupienia. Rozważając tajemnicę miłosierdzia w odniesieniu do Niej trzeba wziąć pod uwagę dwa podstawowe wymiary: Maryja jako Matka Wcielonego Miłosierdzia, obdarzona przez Boga pełnią łask (Niepokalana), rodząca Syna Bożego w ludzkim ciele (Betlejem), uczestnicząca w dziele objawiania się miłosierdzia Boga światu aż po fiat na Golgocie, oraz Maryja jako Matka miłosierna wobec ludzi, świadcząca im miłosierdzie poprzez czyny, z których pierwszym i największym jest danie światu Syna Bożego (nawiedzenie Elżbiety), poprzez słowa (Magnificat) i poprzez modlitwę (wesele w Kanie czy modlitwa w Wieczerniku z Apostołami).
Maryja w tytule Matki Bożej Miłosierdzia od początku czczona jest w Zgromadzeniu, które w swej nazwie nosi to wezwanie. Jej kult z biegiem lat uległ pogłębieniu przede wszystkim dzięki objawieniom i nabożeństwu św. Siostry Faustyny, które zapisała w swym „Dzienniczku”, i teologii Matki Miłosierdzia, którą Jan Paweł II zawarł w encyklice „Dives in misericordia”. Echa i dosłowne cytaty z tych dzieł odnaleźć można w najnowszych Konstytucjach z 1985 roku, w modlitewniku Zgromadzenia, w tekstach pieśni i w przeżywaniu nabożeństwa do Matki Bożej u współczesnych pokoleń sióstr. Maryja czczona jest w Zgromadzeniu przede wszystkim jako Niepokalana Matka Syna Bożego – Wcielonego Miłosierdzia, która najpełniej uczestniczyła w Jego zbawczym dziele, dlatego najlepiej zna miłosierdzie Boże, wie, ile ono kosztowało i jak wielkie ono jest. Ona zarazem jest Matką wszystkich ludzi, wobec których świadczy miłosierdzie, prowadząc do Zbawicielowych zdrojów miłosierdzia. Jest najdoskonalszym wzorem życia chrześcijańskiego, wszystkich cnót, i najskuteczniejszą pomocą w wyjednywaniu łask u Boga bogatego w miłosierdzie. Sama najpełniej obdarowana łaską, z pokolenia na pokolenie głosi miłosierdzie Boga i nieustannie wyprasza je dla świata.
Kult Matki Bożej sięga II wieku chrześcijaństwa, a jego rozkwit przypada na czas średniowiecza. Maryję czczono jako Matkę Boga, Królową i Matkę państw, narodów, miast, zakonów, organizacji religijnych i świeckich oraz Matkę każdego człowieka. Prawda o miłosierdziu Maryi rozwijała się najpierw na Wschodzie, potem przejął ją Kościół na Zachodzie, który stopniowo rozwijał ją, pogłębiał i nadał jej własną formę widoczną w kulcie i ikonografii. W końcu XVIII i w XIX wieku następuje zmierzch idei Mater Misericordiae, lecz w naszych czasach wraz z rozwojem kultu Miłosierdzia Bożego wzrasta również kult Matki Bożej Miłosierdzia i pogłębia się refleksja teologiczna związana z tym tytułem Maryi, o czym najdobitniej świadczy encyklika Jana Pawła II „Dives in misericordia”, a także powstające na wydziałach teologicznych prace magisterskie poświęcone temu zagadnieniu.
MARYJO, MATKO MOJA
Maryjo, Matko moja i Pani moja, oddaję Ci duszę i ciało moje, życie i śmierć moją, i to, co po niej nastąpi. Wszystko składam w Twoje ręce, o Matko moja. Okryj swym płaszczem dziewiczym moją duszę i udziel mi łaski czystości serca, duszy i ciała, i broń mnie swą potęgą przed nieprzyjaciółmi wszelkimi, a szczególnie przed tymi, którzy złośliwość swoją pokrywają maską cnoty. O śliczna Lilio, Tyś dla mnie zwierciadłem, o Matko moja (Dz. 79).
O MARYJO, NIEPOKALANA DZIEWICO
O Maryjo, Niepokalana Dziewico,
Czysty krysztale dla serca mojego,
Tyś mocy moja, o silna kotwico,
Tyś tarczą i obroną dla serca słabego.
O Maryjo, Tyś czysta i niezrównana,
Dziewico i Matko zarazem,
Tyś piękna jak słońce, niczym nie zmazana,
Nic nie pójdzie w porównanie z Twej duszy obrazem.
Twa piękność zachwyciła oko trzykroć Świętego,
Że zstąpił z nieba, opuszczając tron wieczystej stolicy,
I przybrał ciało i krew z serca Twego,
I przez dziewięć miesięcy tając się w sercu Dziewicy.
O Matko, Dziewico, nikt nie pojmie tego,
Że Bóg niezmierzony staje się człowiekiem,
To tylko motyw miłości i niezgłębionego miłosierdzia swego,
Przez Ciebie, Matko, dane nam żyć z Nim na wieki.
O Maryjo, Matko Dziewico i Bramo niebieska,
Przez Ciebie przyszło nam zbawienie,
Wszelka łaska przez Twoje ręce dla nas tryska,
A wierne naśladowanie Ciebie uświęci mnie jedynie.
O Maryjo, Dziewico, Lilio najśliczniejsza,
Serce Twe dla Jezusa było pierwszym tabernakulum na ziemi,
A to dlatego, że pokora Twoja była najgłębsza,
I dlatego wyniesiona nad chóry anielskie i nad świętymi.
O Maryjo, słodka Matko moja,
Oddaję Ci duszę, ciało i biedne me serce,
Bądź strażniczką życia mego,
A szczególnie w śmierci godzinie, w ostatniej walce (Dz. 161).
O MARYJO, MATKO MOJA
O Maryjo, Matko moja, proszę Cię pokornie, okryj mą duszę swym płaszczem dziewiczym w tym tak ważnym momencie życia mojego, abym się przez to stała milszą Synowi Twojemu, abym mogła godnie wysławić miłosierdzie Syna Twojego przed całym światem i przez wieczność całą (Dz. 220).
MARYJO, DZIEWICO NIEPOKALANA
Maryjo, Dziewico Niepokalana, weź mnie pod szczególniejszą opiekę swoją i strzeż czystości mojej duszy, serca i ciała; Tyś wzorem i gwiazdą życia mojego (Dz. 874).
MATKO BOŻA
Matko Boża, dusza Twa była zanurzona w goryczy morzu, spójrz się na dziecię Twoje i naucz cierpieć, i kochać w cierpieniu. Wzmocnij mą duszę, niech jej ból nie łamie. Matko łaski – naucz mnie żyć z Bogiem (Dz. 315).
O SŁODKA MATKO BOŻA
O słodka Matko Boża,
Na Tobie wzoruję me życie,
Tyś mi świetlana zorza,
W Tobie tonę cała w zachwycie.
O Matko, Dziewico Niepokalana,
W Tobie odbija mi się promień Boga.
Ty mnie uczysz, jak wśród burz kochać Pana,
Tyś mi tarczą i obroną od wroga (Dz. 1232).
MATKO SŁODKA
Matko słodka, złącz moją duszę z Jezusem, bo tylko wtenczas przetrwam wszystkie próby i doświadczenia, i tylko w złączeniu z Jezusem moje ofiarki będą miłe Bogu. Matko najsłodsza, pouczaj mnie o życiu wewnętrznym, niech miecz cierpień nigdy mnie nie łamie. O czysta Dziewico, wlej w serce moje męstwo i strzeż go (Dz. 915).
O PANNO PROMIENISTA
O Panno Promienista, czysta jak kryształ, cała pogrążona w Bogu, oddaję Ci moje życie wewnętrzne, urządzaj wszystko tak, aby było miłe Synowi Twemu (Dz. 844).
MATKO BOGA
Matko Boga, Maryjo Najświętsza, Matko moja, Ty w szczególniejszy sposób teraz jesteś Matką moją, a to dlatego, że Syn Twój ukochany jest Oblubieńcem moim, a więc jesteśmy oboje dziećmi Twymi. Ze względu na Syna musisz mnie kochać. Maryjo, Matko moja najdroższa, kieruj moim życiem wewnętrznym, aby ono było miłe Synowi Twojemu (Dz. 240).
LITANIA LORETAŃSKA
Kyrie, eleison, Christe, eleison, Kyrie, eleison
Chryste, usłysz nas, Chryste, wysłuchaj nas.
Ojcze z nieba Boże – zmiłuj się nad nami.
Synu, Odkupicielu świata, Boże – zmiłuj się nad nami.
Duchu Święty, Boże – zmiłuj się nad nami.
Święta Trójco, Jedyny Boże – zmiłuj się nad nami.
Święta Maryjo – módl się za nami.
Święta Boża Rodzicielko – módl się za nami.
Święta Panno nad pannami – módl się za nami.
Matko Chrystusowa – módl się za nami.
Matko Kościoła – módl się za nami.
Matko Miłosierdzia – módl się za nami.
Matko łaski Bożej – módl się za nami.
Matko nadziei – módl się za nami.
Matko nieskalana – módl się za nami.
Matko najczystsza – módl się za nami.
Matko dziewicza – módl się za nami.
Matko nienaruszona – módl się za nami.
Matko najmilsza – módl się za nami.
Matko przedziwna – módl się za nami.
Matko dobrej rady – módl się za nami.
Matko Stworzyciela – módl się za nami.
Matko Zbawiciela – módl się za nami.
Panno roztropna – módl się za nami.
Panno czcigodna – módl się za nami.
Panno wsławiona – módl się za nami.
Panno można – módl się za nami.
Panno łaskawa – módl się za nami.
Panno wierna – módl się za nami.
Zwierciadło sprawiedliwości – módl się za nami.
Stolico mądrości – módl się za nami.
Przyczyno naszej radości – módl się za nami.
Przybytku Ducha Świętego – módl się za nami.
Przybytku chwalebny – módl się za nami.
Przybytku sławny pobożności – módl się za nami.
Różo duchowna – módl się za nami.
Wieżo Dawidowa – módl się za nami.
Wieżo z kości słoniowej – módl się za nami.
Domie złoty – módl się za nami.
Arko przymierza – módl się za nami.
Bramo niebieska – módl się za nami.
Gwiazdo zaranna – módl się za nami.
Uzdrowienie chorych – módl się za nami.
Ucieczko grzesznych – módl się za nami.
Pociecho migrantów – módl się za nami.
Pocieszycielko strapionych – módl się za nami.
Wspomożenie wiernych – módl się za nami.
Królowo Aniołów – módl się za nami.
Królowo Patriarchów – módl się za nami.
Królowo Proroków – módl się za nami.
Królowo Apostołów – módl się za nami.
Królowo Męczenników – módl się za nami.
Królowo Wyznawców – módl się za nami.
Królowo Dziewic – módl się za nami.
Królowo Wszystkich Świętych – módl się za nami.
Królowo be zmazy pierworodnej poczęta – módl się za nami.
Królowo wniebowzięta – módl się za nami.
Królowo różańca świętego – módl się za nami.
Królowo pokoju – módl się za nami.
Królowo Polski – módl się za nami.
Baranku Boży, który gładzisz grzechy świata – przepuść nam, Panie.
Baranku Boży, który gładzisz grzechy świata – wysłuchaj nas, Panie.
Baranku Boży, który gładzisz grzechy świata – zmiłuj się nad nami.
K: Módl się za nami, święta Boża Rodzicielko.
W: Abyśmy się stali godnymi obietnic Chrystusowych.
Módlmy się:
Panie, nasz Boże, daj nam sługom swoim, cieszyć się trwałym zdrowiem duszy i ciała, i za wstawiennictwem Najświętszej Maryi, zawsze Dziewicy, uwolnij nas od doczesnych utrapień i obdarz wieczną radością. Przez Chrystusa, Pana naszego. Amen.
Pod Twoją obronę
Pod Twoją obronę uciekamy się, święta Boża Rodzicielko. Naszymi prośbami racz nie gardzić w potrzebach naszych; ale od wszelakich złych przygód racz nas zawsze wybawiać, Panno chwalebna i błogosławiona. O Pani nasza, Orędowniczko nasza, Pośredniczko nasza, Pocieszycielko nasza! Z Synem swoim nas pojednaj, Synowi swojemu nas polecaj, swojemu Synowi nas oddawaj.
Część I – tajemnice radosne
1. Zwiastowanie Najświętszej Maryi Pannie
Anioł rzekł do Niej: „Nie bój się, Maryjo, znalazłaś bowiem łaskę u Boga. Oto poczniesz i porodzisz Syna, któremu nadasz imię Jezus. Będzie On wielki i będzie nazwany Synem Najwyższego” (…) Na to rzekła Maryja: „Oto ja służebnica Pańska, niech mi się stanie według Twego słowa” (Łk 1, 30-32.38).
Synu Boży, Ty z miłosierdzia dla grzeszników przyjmujesz na siebie ludzkie ciało, w którym ukrywasz swój majestat i wszechmoc. Jako Bóg wiesz, że złość ludzka przybije to ciało do krzyża, jednak z miłości ku nam podejmujesz się spełnić wolę Ojca Twego.
Maryjo, dziękujemy za Twoje „fiat”, które otwiera drogę naszego zbawienia.
2. Nawiedzenie świętej Elżbiety
W tym czasie Maryja wybrała się i poszła z pośpiechem do pew nego miasta w pokoleniu Judy. Weszła do domu Zachariasza i pozdrowiła Elżbietę (…). Maryja pozostała u niej około trzech miesięcy (Łk 1, 39-40. 56).
Maryjo, udajesz się do swej krewnej Elżbiety. Przebywasz długą i uciążliwą drogę, a potem oddajesz się uczynkom miłosiernym, wyręczając św. Elżbietę w domowych posługach. Uproś nam szerokie i usłużne serce wobec wszystkich oczekujących naszej pomocy. Dopomóż, abyśmy swoim życiem śpiewali na cześć Bożego Miłosierdzia radosne Magnificat, jakie Ty wyśpiewałaś w domu Elżbiety.
3. Narodzenie Pana Jezusa w Betlejem
Nadszedł dla Maryi czas rozwiązania. Porodziła swego pierworodnego Syna, owinęła Go w pieluszki i położyła w żłobie, gdyż nie było dla nich miejsca w gospodzie (Łk 2, 6-7).
Jezu, Zbawicielu świata, położony w ubogim, betlejemskim żłobie, dzięki Ci składamy za Twoje przyjście na świat, aby nas uczynić dziećmi Bożymi. Wraz z Maryją i Józefem, Aniołami i pastuszkami, wielbimy Cię i wysławiamy. Spraw, aby Twoje ubóstwo i poniżenie nie oddalało nas od Ciebie, ale jeszcze bardziej przybliżało i czyniło wrażliwymi na potrzeby ubogich braci.
4. Ofiarowanie Pana Jezusa w świątyni jerozolimskiej
Symeon (…) rzekł do Maryi, Matki Jego: „Oto Ten przeznaczony jest na upadek i na powstanie wielu w Izraelu, i na znak, któremu sprzeciwiać się będą. A Twoją duszę miecz przeniknie, aby na jaw wyszły zamysły serc wielu” (Łk 2, 34-35).
Maryjo, ofiarna Kapłanko, Ty przyniosłaś swoje Dziecię do świątyni i tam Je ofiarowałaś Bogu. Symeonowe prorocze słowa zraniły Twe matczyne serce i jeszcze bardziej złączyły Cię ze zbawczym dziełem Twojego Syna. Naucz nas, Matko Miłosierdzia, wielkodusznej ofiary dla każdej wielkiej i ważnej sprawy, a przede wszystkim dla zbawienia dusz!
5. Znalezienie Pana Jezusa w świątyni
Rodzice Jego chodzili co roku do Jerozolimy na Święto Paschy (…) Kiedy wracali, został Jezus w Jerozolimie, a tego nie zauważyli Jego Rodzice. (…) Uszli dzień drogi i szukali Go (…) Dopiero po trzech dniach odnaleźli Go w świątyni, gdzie siedział między nauczycielami, przysłuchiwał się im i zadawał pytania (Łk 2, 41-46).
Maryjo i Józefie święty, z niekłamanym smutkiem szukaliście swego Syna przez trzy dni. Ku Waszej wielkiej radości znaleźliście Go w świątyni. Nauczcie nas wytrwałości w szukaniu i odnajdywaniu Jezusa w naszym życiu. Jezu, naucz nas cenić bardziej sprawy Boże niż dobra doczesne.
Część II – tajemnice światła
1. Chrzest Pana Jezusa w Jordanie
Kiedy cały lud przystępował do chrztu, Jezus także przyjął chrzest. A gdy się modlił, otworzyło się niebo i Duch Święty zstąpił na Niego, w postaci cielesnej niby gołębica, a z nieba odezwał się głos: „Tyś jest mój syn umiłowany, w Tobie mam upodobanie” (Łk 3, 21–22).
Panie, Jezu Chryste, Twój chrzest w Jordanie mówi o wielkiej łasce Bożego miłosierdzia, jakiej dostępujemy w sakramencie chrztu świętego. Czyni nas ona podobnymi do Ciebie, więc stajemy się dziećmi Bożymi, w których Ojciec niebieski ma upodobanie. Nasze dusze są mieszkaniem Boga. Jezu, pogłębiaj w nas świadomość tej wielkiej łaski i spraw, byśmy zawsze postępowali jak dzieci Ojca Niebieskiego.
2. Objawienie Jezusa na weselu w Kanie
Trzeciego dnia odbywało się wesele w Kanie Galilejskiej i była tam Matka Jezusa. Zaproszono na to wesele także Jezusa i Jego uczniów. A kiedy zabrakło wina, Matka Jezusa mówi do Niego: „Nie mają już wina”. Jezus jej odpowiedział: „Czyż to moja lub Twoja sprawa, Niewiasto?” (…) Wtedy Matka Jego powiedziała do sług: „Zróbcie wszystko, cokolwiek wam powie” (J 2, 1–5).
Miłosierny Jezu, to był pierwszy cud, który objawiał Twą Boską moc. Uczyniłeś go na prośbę Matki zatroskanej o nowożeńców. A Ona uczy nas pełnić wszystko, cokolwiek nam powiesz, i abyś w naszym życiu mógł dokonywać wielu cudów. Prosimy Cię, Panie, spraw, abyśmy jak Maryja umieli dostrzegać potrzeby bliźnich i z ufnością przedstawiać je Tobie oraz ufnie pełnić wolę Twoją.
3. Głoszenie królestwa Bożego
Jezus obchodził wszystkie miasta i wioski. Nauczał w tamtejszych synagogach, głosił Ewangelię królestwa i leczył wszystkie choroby i wszystkie słabości. A widząc tłumy ludzi, litował się nad nimi, bo byli znękani i porzuceni, jak owce nie mające pasterza (Mt 9, 35–36).
Panie Jezu, Ty poprzez swoje życie, nauczanie i cuda najpełniej objawiłeś tajemnicę miłosierdzia Boga. W Tobie, Synu Boży, widzimy Ojca bogatego w miłosierdzie. Spraw, prosimy, abyśmy sami poznając tę tajemnicę i doświadczając Twej miłości miłosiernej, życiem i słowem głosili światu orędzie o Bożym miłosierdziu.
4. Przemienienie na Górze Tabor
Jezus wziął z sobą Piotra, Jana i Jakuba i wyszedł na górę, aby się modlić. Gdy się modlił, wygląd Jego twarzy się odmienił, a Jego odzienie stało się lśniąco białe. A oto dwóch mężów rozmawiało z Nim. Byli to Mojżesz i Eliasz. Ukazali się oni w chwale i mówili o Jego odejściu, którego miał dokonać w Jerozolimie (Łk 9, 28–31).
Panie Jezu, aby przygotować uczniów na swoją mękę i śmierć, wpierw na Górze Tabor ukazałeś im swój Boski majestat. W miłosierdziu swoim także i nas umacniaj, przygotowując na doświadczenie krzyża, aby przemieniać nasze życie w miłosierdzie.
5. Ustanowienie Eucharystii
Ciało Moje jest prawdziwym pokarmem, a Krew Moja jest prawdziwym napojem. Kto spożywa Moje Ciało i Krew Moją pije, trwa we Mnie, a Ja w nim. (…) To jest chleb, który z nieba zstąpił – nie jest on taki jak ten, który jedli wasi przodkowie, a poumierali. Kto spożywa ten chleb, będzie żył na wieki (J 6, 55–56.58).
Miłosierny Jezu, ustanawiając Eucharystię pozwalasz nam uczestniczyć w Twojej męce, śmierci i zmartwychwstaniu, a nadto dajesz nam siebie jako pokarm, aby umocnić nas w drodze do domu Ojca i dać życie wieczne. Bądź uwielbiony za dar miłosierdzia Twego objawiony w sakramencie Eucharystii. Spraw, abyśmy umieli korzystać z tak wielkiego daru miłosierdzia Twego i stawali się chlebem dla braci.
Część III – tajemnice bolesne
1. Modlitwa Pana Jezusa w Ogrójcu
Jezus upadł na kolana i modlił się tymi słowami: „Ojcze, jeśli chcesz, zabierz ode mnie ten kielich! Jednak nie Moja wola, lecz Twoja niech się stanie!” (…) Pogrążony w udręce jeszcze usilniej się modlił, a Jego pot był jak gęste krople krwi, sączące się na ziemię (Łk 22, 41-44).
Miłosierny Jezu, w wielkiej udręce modliłeś się, prosząc Ojca, aby odsunął kielich cierpienia, jeśli taka byłaby Jego wola. Panie, naucz nas modlić się w każdej sytuacji, a zwłaszcza w cierpieniu, i przyjmować wszystko z ręki Boga.
2. Biczowanie Pana Jezusa
Piłat wyszedł powtórnie do Żydów i rzekł do nich: „Ja nie znajduję w Nim żadnej winy (…) Czy zatem chcecie, abym wam uwolnił Króla Żydowskiego?” Oni zaś powtórnie zawołali: „Nie tego, lecz Barabasza!” Wówczas Piłat wziął Jezusa i kazał Go ubiczować (J 18, 38-40; 19,1).
Miłosierny Jezu, patrzymy w duchu na Ciebie, przywiązanego do słupa i okrutnie biczowanego za nasze grzechy. Rozumiemy teraz, że zostaliśmy wykupieni z rąk szatana nie srebrem lub złotem, ale drogocenną krwią Twoją. Niepokalany Baranku, dodawaj nam sił do wyzwalania się z niewoli namiętności i grzechu.
3. Cierniem ukoronowanie Pana Jezusa
Żołnierze uplótłszy wieniec z ciernia, włożyli Mu na głowę, a do prawej ręki dali Mu trzcinę. Potem przyklękali przed Nim i szydzili z Niego, mówiąc: „Witaj, Królu Żydowski!” Przy tym pluli na Niego, brali trzcinę i bili Go po głowie (Mt 27, 29-30).
Miłosierny Jezu, jak ogromna i okrutna jest złość człowieka, jak nieogarniona jest tajemnica grzechu! Człowiek podniósł rękę na Boga! Stworzenie – na swego Stwórcę i Zbawiciela! Panie Jezu, cierpliwy, miłosierny i pokorny! Poskramiaj naszą pychę, złośliwość i chęć znęcania się nad słabszymi; ucz cierpliwości, dobroci i pokory!
4. Dźwiganie krzyża na Kalwarię
A gdy Go wyszydzili (…), odprowadzili Go na ukrzyżowanie. Wychodząc, spotkali pewnego człowieka z Cyreny, imieniem Szymon. Tego przymusili, żeby niósł krzyż Jego (Mt 27, 31-32).
Cierpiący Jezu, człowiek nie okazał Ci ani odrobiny miłosierdzia: skazał Cię na śmierć i obarczył ciężkim krzyżem, który niosłeś na Kalwarię. Niosłeś go z wielkim trudem, upadając pod jego ciężarem, ale znalazłeś jeszcze trochę siły, aby po drodze spojrzeć na ukochaną Matkę, pocieszyć płaczące niewiasty jerozolimskie i Weronice wynagrodzić odważnie spełniony uczynek miłosierdzia. Bądź z nami, ilekroć przygniata nas brzemię własnego krzyża!
5. Śmierć Pana Jezusa na krzyżu
Gdy przyszli na miejsce zwane „Czaszką”, ukrzyżowali tam Jego i złoczyńców, jednego po prawej, a drugiego po lewej Jego stronie. Lecz Jezus mówił: „Ojcze, przebacz im, bo nie wiedza, co czynią” (…) Było już około godziny szóstej i mrok ogarnął całą ziemię aż do godziny dziewiątej. Wtedy Jezus zawołał donośnym głosem: „Ojcze, w Twoje ręce powierzam ducha Mojego”. Po tych słowach wyzionął ducha (Łk 23, 33-34.44-46).
Miłosierny Jezu, w morzu cierpienia modliłeś się za oprawców, skruszonemu łotrowi raj obiecałeś, nam zaś dałeś Maryję jako Matkę Miłosierdzia. Twoja męka i śmierć zgładziła grzech, zwyciężyła szatana i otwarła bramy nieba. Na krzyżu dokonałeś dzieła Odkupienia. Dzięki Ci za to! Wraz z Tobą i Matką bolesną chcemy modlitwą i ofiarą zbawiać grzeszny świat, aby w pełni zapanowało na nim królestwo Twego miłosierdzia.
Część IV – tajemnice chwalebne
1. Zmartwychwstanie Pana Jezusa
Anioł przemówił do niewiast: „Wy nie bójcie się! Gdyż wiem, że szukacie Jezusa ukrzyżowanego. Nie ma Go tu, bo zmartwychwstał, jak powiedział. Chodźcie, zobaczcie miejsce, gdzie leżał” (…) A oto Jezus stanął przed nimi i rzekł: „Witajcie!” W końcu ukazał się samym Jedenastu, gdy siedzieli za stołem i wyrzucał im brak wiary i upór, że nie wierzyli tym, którzy widzieli Go zmartwychwstałego (Mt 28, 5-6.9; Mk 16,14).
Zmartwychwstały Jezu, Twój triumf nad grzechem i śmiercią jest także naszym triumfem nad szatanem i znikomością życia. Twoja radość jest i naszą radością! Ta prawda wyrywa nas z odrętwienia, ożywia wiarę w sens cierpienia i w nasze zmartwychwstanie. Jesteś, Panie Jezu, znów z nami, teraz jako Zwycięzca śmierci, piekła i szatana.
2. Wniebowstąpienie Pana Jezusa
Po rozmowie z nimi [Apostołami] Pan Jezus został wzięty do nieba i zasiadł po prawicy Boga. Oni zaś poszli i głosili Ewangelię wszędzie, a Pan współdziałał z nimi i potwierdzał naukę znakami, które jej towarzyszyły (Mk 16, 19-20).
Odszedłeś, Panie Jezu, z tej ziemi, by zasiąść po prawicy Ojca, w Jego chwale. Wyprzedziłeś nas do niebieskiej Ojczyzny, aby przygotować nam miejsce wiecznej radości. Pełni ufności i wdzięczności wielbimy Twoje nieskończone miłosierdzie.
3. Zesłanie Ducha Świętego
Kiedy nadszedł wreszcie dzień Pięćdziesiątnicy, znajdowali się wszyscy razem na tym samym miejscu. Nagle dał się słyszeć z nieba szum (…) i napełnił cały dom. Ukazały się im też języki jakby z ognia (…) i na każdym z nich spoczął jeden. I wszyscy zostali napełnieni Duchem Świętym i zaczęli mówić obcymi językami (Dz 2, 1-4).
Panie Jezu, odchodząc z tej ziemi, nie zostawiłeś nas sierotami, ale posłałeś Ducha Pocieszyciela, Ducha Prawdy, który nas prowadzi do „całej prawdy” (J 16, 13). Trwając wraz z Maryją, Matką Twoją, na modlitwie, błagamy o Jego dary dla nas i całego świata.
4. Wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny
Oto bowiem błogosławić mnie będą odtąd wszystkie pokolenia, gdyż wielkie rzeczy uczynił mi Wszechmocny (Łk 1, 48-49).
„Maryja, Niepokalana Matka Boga i zawsze Dziewica, dopełniwszy biegu życia ziemskiego,została z ciałem i duszą wzięta do chwały niebieskiej” (Pius XII). Bogurodzico, Dziewico, Ty pierwsza osiągnęłaś zbawienie i stałaś się wizerunkiem Kościoła w chwale. Dla nas, pielgrzymujących do niebieskiej Ojczyzny, jesteś źródłem pociechy i znakiem nadziei. W Twoje macierzyńskie ręce, o Matko Miłosierdzia, składamy nasze dusze i ciała, abyśmy na wieki mogli żyć z Bogiem.
5. Ukoronowanie Najświętszej Maryi Panny
Ustanowiona przez Pana Królową nieba i ziemi, wywyższona ponad wszystkie chóry anielskie i hierarchie świętych, stojąc po prawicy swego Jednorodzonego Syna, Pana naszego Jezusa Chrystusa, macierzyńskimi swymi prośbami wstawia się przepotężnie, uzyskując to, czego pragnie, i nie może być zawiedziona (Pius IX).
Maryjo, jesteś Matką Chrystusa, którego królestwo trwa wiecznie, dlatego w pełni zasługujesz na tytuł Królowej i na korony, którymi lud zdobi Twoje wizerunki. Z pokornej Służebnicy Pańskiej stałaś się Królową wszechświata, lecz my wiemy, że Twój królewski urząd to nie panowanie, ale rozdawanie łask Bożych i wypraszanie miłosierdzia Bożego dla świata. Łączymy się z Tobą w tej modlitwie, nasza Królowo i Matko Miłosierdzia.
—————————-
Ks. W. Kubacki SJ, s. M. E. Siepak ZMBM, Bóg bogaty w miłosierdzie, Rozważania i modlitwy do Miłosierdzia Bożego, Sanktuarium Miłosierdzia Bożego w Krakowie-Łagiewnikach.
Pomnij, o Najświętsza Panno Maryjo, że nigdy nie słyszano, abyś opuściła tego, kto się do Ciebie ucieka, Twej pomocy wzywa, Ciebie o przyczynę prosi. Tą ufnością ożywiony, do Ciebie, o Panno nad pannami i Matko, biegnę, do Ciebie przychodzę, przed Tobą jako grzesznik płaczący staję. O, Matko Słowa, racz nie gardzić słowami moimi, ale usłysz je łaskawie i wysłuchaj. Amen.
———————————
Jezu, ufam Tobie. Modlitewnik Zgromadzenia Sióstr Matki Bożej Miłosierdzia, Warszawa 1986, s. 67-68.
Niepokalana Matko Miłosierdzia, uciekamy się pod Twoją obronę, prosząc, byś jako nasza Matka była zawsze z nami i kształtowała nasze serca na wzór Twojego. My, córki Twoje, pragniemy całym naszym życiem służyć Ci wiernie w pokorze i zapomnieniu o sobie. Ty zaś, o Matko, rozpal nasze serca gorącą miłością Syna Twojego i dusz krwią Jego odkupionych. Niech żadna z nas nie waha się złożyć siebie w ofierze za Kościół święty, Ojca Świętego, Ojczyznę i dusze nam powierzone. Matko Miłosierdzia, daj naszemu Zgromadzeniu liczne i święte powołania, abyśmy zawsze mogły głosić ufność w nieprzebrane miłosierdzie Boże nad światem i w Twoje miłosierdzie macierzyńskie, w którym spodziewamy się znaleźć oparcie w życiu i w godzinę śmierci. Amen.
———————————
Jezu, ufam Tobie. Modlitewnik Zgromadzenia Sióstr Matki Bożej Miłosierdzia, Warszawa 1986, s. 41.
O Maryjo, Matko Miłosierdzia, naucz nas kochać Jezusa i coraz bardziej żyć duchem naszego powołania, duchem wiary, nadziei i miłości, duchem posłuszeństwa i ukochania świętej woli Bożej, duchem czystości, ubóstwa i pokory, duchem miłosierdzia i apostolskiej żarliwości o zbawienie dusz, a szczególnie tych, które nam powierzyło nieprzebrane miłosierdzie Twego Boskiego Syna.
———————————
Jezu, ufam Tobie. Modlitewnik Zgromadzenia Sióstr Matki Bożej Miłosierdzia, Warszawa 1986, s. 21-22.
Witaj, Królowo, Matko miłosierdzia, życie, słodyczy i nadziejo nasza, witaj. Do Ciebie wołamy, wygnańcy, synowie Ewy. Do Ciebie wzdychamy, jęcząc i płacząc na tym łez padole. Przeto, Orędowniczko nasza, one miłosierne oczy Twoje na nas zwróć. A Jezusa, błogosławiony owoc żywota Twojego, po tym wygnaniu nam okaż. O łaskawa, o litościwa, o słodka Panno Maryjo.
MSZA ŚWIĘTA
na uroczystość Najświętszej Maryi Panny
MATKI MIŁOSIERDZIA
5 sierpnia
Antyfona na Wejście: Ps 59, 17; Iz 40, 9
A ja opiewać będę Twą potęgę i rankiem będę się weselić z Twojej łaskawości.
Wstąpże na wysoką górę, zwiastunko dobrej nowiny w Syjonie!
Ponieś mocno twój głos, zwiastunko dobrej nowiny w Jeruzalem!
Podnieś głos, nie bój się – zwiastunko dobrej nowiny w Syjonie!
Powiedz miastom judzkim: Oto wasz Bóg!
Chwała Ojcu i Synowi i Duchowi Świętemu, jak była na początku,
teraz i zawsze i na wieki wieków. Amen.
Kolekta:
Ojcze miłosierdzia, który Maryję Dziewicę dopuściłeś do uczestnictwa w swoim nieskończonym miłosierdziu i chciałeś, by to miłosierdzie w Niej i przez Nią przejawiało się w miłości prawdziwie macierzyńskiej: wspieraj nas nieustannie swą potężną łaską, abyśmy naśladując Tę, którą ustanowiłeś Matką Miłosierdzia, wiernie i wytrwale współdziałali w dziele dokonywania miłosierdzia Twego na ziemi. Przez naszego Pana.
Czytanie 1: Iz 62, 1-5
Czytanie z Księgi proroka Izajasza:
Przez wzgląd na Syjon nie umilknę,
przez wzgląd na Jerozolimę nie spocznę,
dopóki jej sprawiedliwość nie błyśnie jak zorza
i zbawienie jej nie zapłonie jak pochodnia.
Wówczas narody ujrzą twą sprawiedliwość
i chwałę twoją wszyscy królowie.
I nazwą cię nowym imieniem,
które usta Pana oznaczą.
Będziesz prześliczną koroną w rękach Pana,
królewskim diademem w dłoni twego Boga.
Nie będą więcej mówić o tobie Porzucona,
o krainie twej już nie powiedzą Spustoszona.
Raczej cię nazwą Moje w niej upodobanie,
a krainę twoją Poślubiona.
Albowiem spodobałaś się Panu
i twoja kraina otrzyma męża.
Bo jak młodzieniec poślubia dziewicę,
tak twój Budowniczy ciebie poślubi,
i jak oblubieniec weseli się z oblubienicy,
tak Bóg twój tobą się rozraduje.
Oto słowo Boże.
Psalm responsoryjny: Ps 107, 1-2; 8-9; 21-22; 31, 43. Ref.: Łk 6, 36
Ref.: Bądźcie miłosierni, jak Ojciec wasz jest miłosierny.
Wysławiajcie Pana, bo jest dobry,
bo Jego łaska trwa na wieki.
Tak niech mówią odkupieni przez Pana,
których wybawił z rąk przeciwnika.
Ref.: Bądźcie miłosierni, jak Ojciec wasz jest miłosierny.
Niech dziękują Panu za dobroć Jego,
za Jego cuda wobec synów ludzkich.
Bo głodnego nasycił,
a łaknącego napełnił dobrami.
Ref.: Bądźcie miłosierni, jak Ojciec wasz jest miłosierny.
Niech dziękują Panu za dobroć Jego,
za Jego cuda wobec synów ludzkich.
Niech składają dziękczynne ofiary,
niech sławią z radością Jego dzieła.
Ref.: Bądźcie miłosierni, jak Ojciec wasz jest miłosierny.
Niech dziękują Panu za dobroć Jego,
za Jego cuda wobec synów ludzkich:
Kto mądry, niech to rozważy
i uzna łaskę Pana.
Ref.: Bądźcie miłosierni, jak Ojciec wasz jest miłosierny.
Czytanie 2: Ef 2, 4-10
Czytanie z Listu świętego Pawła Apostoła do Efezjan:
Bracia: Bóg będąc bogaty w miłosierdzie, przez wielką swą miłość, jaką nas umiłował, i to nas, umarłych na skutek występków, razem z Chrystusem przywrócił do życia. Łaską bowiem jesteście zbawieni! Razem też wskrzesił i razem posadził na wyżynach niebieskich w Chrystusie Jezusie, aby w nadchodzących wiekach przemożne bogactwa Jego łaski, wykazał na przykładzie dobroci względem nas, w Chrystusie Jezusie. Łaską bowiem jesteście zbawieni przez wiarę. A to pochodzi nie od was, lecz jest darem Boga: nie z uczynków, aby się nikt nie chlubił. Jesteśmy bowiem Jego dziełem, stworzeni w Chrystusie Jezusie dla dobrych uczynków, które Bóg z góry przygotował, abyśmy je pełnili.
Oto słowo Boże.
Śpiew przed Ewangelią:
Alleluja, alleluja, alleluja.
Szczęśliwa jesteś Matko Dziewico:
w pełni od Boga dostąpiłaś miłosierdzia
i całe swe życie poświęciłaś miłosierdziu.
Alleluja, alleluja, alleluja.
Ewangelia: J 19, 25-27
Słowa Ewangelii według świętego Jana:
W owym czasie obok krzyża Jezusowego stały: Matka Jego i siostra Matki Jego, Maria, żona Kleofasa, i Maria Magdalena. Kiedy więc Jezus ujrzał Matkę i stojącego obok Niej ucznia, którego miłował, rzekł do Matki: Niewiasto, oto syn twój. Następnie rzekł do ucznia: Oto Matka twoja. I od tej godziny uczeń wziął Ją do siebie.
Oto słowo Pańskie.
Antyfona na przygotowanie darów: Ps 66, 1-2, 16
Sławcie Boga z radością wszystkie ziemie,
opiewajcie chwałę Jego imienia.
Wszyscy, co się Boga boicie, chodźcie i słuchajcie,
chcę opowiedzieć, co uczynił mojej duszy!
Modlitwa nad darami:
Spraw, prosimy Cię, miłosierny Boże, niech dar złożony przed oczyma Twego majestatu za przyczyną Maryi, Matki Miłosierdzia, wyjedna nam łaskę szczerej gorliwości w Twojej służbie i nieustannie nas umacnia. Przez Chrystusa, Pana naszego.
Prefacja:
Zaprawdę godne to i sprawiedliwe, słuszne i zbawienne, abyśmy zawsze i wszędzie Tobie składali dziękczynienie, Panie, Ojcze Święty, wszechmogący, wieczny Boże. I abyśmy Cię wielbili, błogosławili i wysławiali obchodząc uroczystość Najświętszej Maryi, Matki Miłosierdzia. Ona to w szczególny sposób współpracowała z dziełem miłosierdzia Jezusa Chrystusa przez wiarę, nadzieję i miłość żarliwą dla odnowienia nadprzyrodzonego życia dusz ludzkich. Przeto z Aniołami i Archaniołami, z błogosławionymi Duchami oraz ze wszystkimi chórami niebios śpiewamy hymn ku Twojej chwale, bez końca wołając: Święty …
Antyfona na Komunię: Mt 5, 7
Jezus nauczał ich tymi słowami:
Błogosławieni miłosierni, albowiem oni miłosierdzia dostąpią.
Modlitwa po Komunii świętej:
Wspomagaj, Panie, tych, których pokrzepiasz Ciałem i Krwią swoją – i za pośrednictwem Matki Miłosierdzia uwolnij ich od wszelkiego zła i niebezpieczeństwa, i osłaniaj opieką wszystkie ich dobre dzieła. Który żyjesz.
——————————
Formularz mszalny zatwierdzony przez kard. Stefana Wyszyńskiego, pryma- sa Polski, 3 sierpnia 1974 roku, N 1861/74/P – dla Zgromadzenia Sióstr Matki Bożej Miłosierdzia.
KORONKA DO MATKI BOŻEJ MIŁOSIERDZIA
(składa się z trzech dziesiątków)
Na początku:
Witaj, Królowo, Matko miłosierdzia, życie, słodyczy i nadziejo nasza, witaj. Do Ciebie wołamy, wygnańcy synowie Ewy. Do Ciebie wzdychamy, jęcząc i płacząc na tym łez padole. Przeto Orędowniczko nasza, Twoje miłosierne oczy na nas zwróć, a Jezusa, błogosławiony owoc żywota Twojego, po tym wygnaniu nam okaż. O łaskawa, o litościwa, o słodka Panno Maryjo.
Na dużych paciorkach:
Maryjo, Matko łaski i Matko Miłosierdzia, broń nas od nieprzyjaciół i przyjmij w godzinę śmierci (1 raz).
Na małych paciorkach:
Maryjo, Matko Miłosierdzia, uproś nam miłosierdzie u Syna swojego (10 razy).
Na zakończenie:
Otwierasz przed nami, najmiłosierniejsza Matko, szeroko swe ramiona i wyciągasz ręce pełne wszelkich łask i darów. Twoje serce matczyne pragnie nas obdarzyć wszystkim, czego potrzebujemy. Zachęcone tą dobrocią z ufnością zwracamy się do Ciebie. Uproś nam, Matko, wszystko to, co jest nam potrzebne, a przede wszystkim spraw swym możnym pośrednictwem, abyśmy strzegły czystości i niewinności, wiernie i wytrwale pielęgnowały dziecięcą miłość ku Tobie, a w sercu nosiły obraz serca Twojego Syna. Niech to Serce nas broni, kieruje nami i zaprowadzi nas do światłości wiecznej. Amen.
______________________________
Jezu, ufam Tobie. Modlitewnik Zgromadzenia Sióstr Matki Bożej Miłosierdzia, Warszawa 1986, s. 75-76.
Patronką Zgromadzenia jest Matka Miłosierdzia przedstawiona w wizerunku Maryi z wyciągniętymi rękoma – tak głosi zapis w zakonnych Konstytucjach (art. 11). Te wyciągnięte ręce Maryi są pełne wszelkich łask i darów, którymi pragnie obdarzać ludzi, a pierwszym i największym z nich jest Syn Boży – Miłosierdzie Wcielone. Figurę Matki Bożej Miłosierdzia siostry przyjęły z Francji (Laval), skąd czerpały wzory życia zakonnego i pracy apostolskiej. W ołtarzu głównym kaplicy klasztoru Zgromadzenia Matki Bożej Miłosierdzia w Laval czczona była (i jest) figura Maryi bez Dzieciątka z wyciągniętymi ku ludziom rękoma (na długo przed objawieniem cudownego medalika, na którym Maryja ukazana jest w podobny sposób). Założycielka Zgromadzenia m. Teresa Ewa z książąt Sułkowskich hrabina Potocka przywiozła do Polski nie tylko odpisy francuskich Konstytucji Zgromadzenia i zasady prowadzenia dzieła apostolskiego z dziewczętami i kobietami potrzebującymi głębokiej odnowy moralnej, ale także starała się jak najwierniej oddać ducha i zwyczaje panujące we francuskim Zgromadzeniu. Dlatego też przyjęła czczone we Francji figury Maryi jako Matki Miłosierdzia. One zdobią do dzisiaj kaplice i klasztory Zgromadzenia.
W okresie międzywojennym XX wieku Kapituła Generalna Zgromadzenia rozpatrywała wniosek przyjęcia za patronkę Matkę Miłosierdzia z obrazu słynącego łaskami w Ostrej Bramie. Pojawienie się takiej myśli wiązało się niewątpliwie z popularnością kultu Matki Miłosierdzia Ostrobramskiej, być może także z jego polskimi korzeniami i obecnością Zgromadzenia w Wilnie na Antokolu oraz całkowitym oddzieleniem się Zgromadzenia w Polsce od Laval, co nastąpiło w 1922 roku po 44 latach wikariatu (zależności od przełożonej generalnej we Francji). W wyniku głosowania siostry zdecydowały jednak o pozostaniu przy korzeniach francuskich, czyli wizerunku Maryi Matki Miłosierdzia przedstawianej w figurze z wyciągniętymi rękoma. Obrazy Matki Bożej Miłosierdzia z Ostrej Bramy znajdują się w Sanktuarium Miłosierdzia Bożego w Krakowie-Łagiewnikach, w kaplicy klasztornej pw. Męki Pańskiej i w bazylice Miłosierdzia Bożego, a także w kaplicy Zgromadzenia w Gdańsku.
W 1937 roku z okazji elekcji Maryi Matki Miłosierdzia wydrukowano pamiątkowe obrazki przedstawiające Maryję, która swoim płaszczem opieki okryła z jednej strony siostry, a z drugiej wychowanki. Na rewersie wydrukowany był akt modlitewny, za odmówienie którego można było uzyskać odpust cząstkowy. Gdy akt elekcji Maryi na niebieską przełożoną generalną Zgromadzenia odmawiany był w poszczególnych klasztorach 15 sierpnia 1937 roku, pod koniec tego [aktu] – zapisała Siostra Faustyna – ujrzałam Najświętszą Pannę, która mi rzekła: „O jak miły mi jest hołd miłości waszej”. I w tej chwili okryła swym płaszczem wszystkie siostry naszego Zgromadzenia. Prawą ręką przytuliła do siebie matkę generalną Michaelę, a lewą ręką mnie, a wszystkie siostry były u Jej stóp osłonięte Jej płaszczem (Dz. 1244). Te wydarzenia pozwoliły nawiązać do najstarszego typu ikonograficznego miłosierdzia Maryi, który od XIII wieku powszechny był w wielu krajach zachodniej Europy. W ostatnich latach w klasztorach Zgromadzenia (Krakowie, w kaplicy w Zakopanem) pojawiły się obrazy Mater Misericordiae z rozpostartym płaszczem opieki.
Opracowanie: s. M. Elżbieta Siepak ISMM
Ikonografia Matki Bożej Miłosierdzia nie jest jednolita, ma różne formy w zależności nie tylko od epoki, ale także od części Europy i miejsca, w którym cześć oddawano miłosierdziu Maryi. Na Zachodzie od XIII wieku bardzo popularny był obraz Mater Misericordiae z płaszczem opieki, pod który chronili się przedstawiciele hierarchii kościelnej, różne miasta, zakony (zwłaszcza klasztory cystersów), bractwa franciszkańskie i inne wspólnoty. Jej wizerunki można było spotkać w kościołach, na sztandarach, w klasztorach, na pieczęciach czy drzeworytach. Ta koncepcja ikonograficzna Mater Misericordiae przetrwała w uproszczonej formie do XVIII wieku.
Na Wschodzie idea Mater Misericordiae znana była pod nazwą Pokrow albo Pokrowa z chustą lub szalem opiekuńczym, którym osłaniała uciekających się pod Jej obronę. Maryja trzymała go sama w rękach lub aniołowie rozpościerali go nad miejscem czy wspólnotą, nad którą roztaczała swą opiekę. Ikonografia i liturgia Pokrowy Bogurodzicy związana była z wizją św. Andrzeja Szalonego w kościele blacherneńskim: w gronie świętych ukazała mu się Maryja i po modlitwie przed ołtarzem rozpostarła na swych rękach chustę na znak opieki nad ludźmi. W tym kościele przechowywana była Jej szata jako bezcenna relikwia. W obrębie kultu tej relikwii wyrosła idea opiekuństwa Matki Bożej, która przetrwała do naszych czasów.
Z czasem do kultu Mater Miserticordiae na Zachodzie wprowadzono nowe wątki – obronę przed gniewem Boga, co sprawiło zmianę także w ikonografii. Maryja przedstawiana była już bez płaszcza opieki, ale za to jako Ta, która łamie strzały gniewy Bożego. Początkowo w tle Jej postaci były uwidocznione miejsca, które miał dotknąć gniew Boży, potem pozostała sama postać Maryi łamiąca w rękach strzały Bożego gniewu. Ten typ ikonograficzny w obrazach i rzeźbach miłosierdzia Maryi w XVII wieku upowszechnili pijarzy. Znany jest on w Polsce pod nazwą Matki Bożej Łaskawej, która od 1664 roku uznana została przez magistrat Warszawy za patronkę Miasta.
Od XVII wieku Matka Boża Miłosierdzia czczona jest także w wizerunku z Ostrej Bramy. Przedstawia on Maryję w chwili zwiastowania, przyjmującą do swego życia Syna Bożego – Wcielone Miłosierdzie lub wypowiadającą „fiat” u stóp krzyża, na co wskazuje gest rąk skrzyżowanych na piersiach. Obraz zasłynął wieloma łaskami i żywym kultem do miłosierdzia Maryi, dlatego w 1927 roku został ukoronowany, a kaplica w wileńskiej Ostrej Bramie stała się najbardziej znanym w tej części Europy sanktuarium Matki Bożej Miłosierdzia, nie tylko dla katolików.
